Η πατάτα (Solanum tuberosum) είναι ένα ετήσιο ποώδες φυτό που αναπτύσσεται έως και 100 εκ. (40 ίντσες) ύψος και παράγει κονδύλους, οι οποίοι είναι βοτανικά παχυνθμένοι βλαστοί τόσο πλούσιοι σε άμυλο ώστε κατατάσσονται ως η τέταρτη σημαντικότερη καλλιέργεια τροφίμων στον κόσμο, μετά το καλαμπόκι, το σιτάρι και το ρύζι.
Η πατάτα ανήκει στην οικογένεια των Σολανωδών (Solanaceae) και μοιράζεται το γένος Solanum με τουλάχιστον 1.000 άλλα είδη, συμπεριλαμβανομένης της ντομάτας και της μελιτζάνας. Το S. tuberosum χωρίζεται σε δύο, ελαφρώς διαφορετικές, υποκατηγορίες: andigena, που είναι προσαρμοσμένη σε συνθήκες μικρής ημέρας και καλλιεργείται κυρίως στις Άνδεις, και tuberosum, η πατάτα που καλλιεργείται σήμερα σε όλο τον κόσμο, η οποία πιστεύεται ότι κατάγεται από μια μικρή εισαγωγή πατατών andigena στην Ευρώπη που αργότερα προσαρμόστηκαν σε συνθήκες μεγαλύτερης ημέρας.
Παράμετροι ποιότητας της απόδοσης
Οι πατάτες καταναλώνονται φρέσκες ή μεταποιούνται σε τσιπς και πατατάκια. Επίσης χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αμύλου.
Οι πατάτες που καλλιεργούνται για μεταποίηση εκτιμώνται για την απόδοση, το μέγεθος, το σχήμα και κυρίως για την περιεκτικότητα σε ξηρή ουσία (μετράται με ειδικό βάρος). Όσο αυξάνεται το ειδικό βάρος, μειώνεται η περιεκτικότητα της πατάτας σε νερό, βελτιώνοντας τις ιδιότητες στο τηγάνισμα και τη γεύση. Παράγοντες διαχείρισης, όπως η θρέψη των φυτών, επηρεάζουν την απόδοση, την ποιότητα και τις ιδιότητες αποθήκευσης.
Στάδια ανάπτυξης
Η ανάπτυξη της πατάτας διακρίνεται σε πέντε διαφορετικές φάσεις, καθεμία με συγκεκριμένες διαδικασίες και απαιτήσεις θρέψης:
 | Στάδιο Ι: Ανάπτυξη βλαστών Οι βλαστοί αναπτύσσονται από τα μάτια των σπόρων και αναδύονται από το έδαφος. Ρίζες αρχίζουν να σχηματίζονται στη βάση των βλαστών. |
 | Στάδιο ΙΙ: Βλαστική ανάπτυξη Αναπτύσσονται φύλλα και κλαδιά από τους υπέργειους κόμβους, ενώ ρίζες και στόλωνες από τους υπόγειους. Ξεκινά η φωτοσύνθεση. |
 | Στάδιο ΙΙΙ: Έναρξη κονδυλοποίησης Οι κόνδυλοι σχηματίζονται στις άκρες των στόλωνων αλλά δεν μεγεθύνονται ακόμη σημαντικά. Το στάδιο αυτό συμπίπτει με την πρώιμη άνθηση.
|
 | Στάδιο IV: Ανάπτυξη κονδύλων Τα κύτταρα των κονδύλων διογκώνονται με την αποθήκευση νερού, θρεπτικών και υδατανθράκων. Οι κόνδυλοι γίνονται το κύριο σημείο εναπόθεσης. |
 | Στάδιο V: Ωρίμανση Τα φυτά κιτρινίζουν, χάνουν φύλλα, μειώνεται η φωτοσύνθεση και οι κόνδυλοι ολοκληρώνουν την ανάπτυξή τους. Η ξηρή ουσία φτάνει στο μέγιστο. |
Ο ακριβής χρόνος εξαρτάται από περιβαλλοντικούς και διαχειριστικούς παράγοντες, αλλά η γνώση αυτών των σταδίων είναι κρίσιμη.
Συνθήκες ανάπτυξης
Έδαφος
Οι πατάτες αναπτύσσονται σε περισσότερα εδάφη, οργανικά και ανόργανα. Συνιστώνται ελαφρά έως μεσαίας υφής εδάφη για μηχανική συγκομιδή.
Το pH πρέπει να είναι πάνω από 5,5. Τιμές κάτω από 4,8 οδηγούν σε μειωμένη ανάπτυξη. Πολύ αλκαλικά εδάφη επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα και προκαλούν ελλείψεις ιχνοστοιχείων.
Άρδευση
Στο πρώιμο στάδιο απαιτείται συνεχής υγρασία σε βάθος 10–15 εκ. Στη φάση ανάπτυξης κονδύλων, η άρδευση γίνεται κάθε 3–5 μέρες. Η πατάτα μπορεί να αρδεύεται σχεδόν έως τη συγκομιδή.
Η άρδευση κατά την έναρξη κονδυλοποίησης μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της φλούδας θετικά ή αρνητικά.
Το σταγόνες με σύστημα Nutrigation™ (fertigation) είναι η προτιμώμενη μέθοδος.
Ειδικές ευαισθησίες
Χλώριο
Η πατάτα είναι ευαίσθητη στο χλώριο στο έδαφος και το νερό. Η ζημιά φαίνεται με εγκαύματα στις άκρες των φύλλων και κιτρίνισμα. Λιπάσματα χωρίς χλώριο βοηθούν στην υγιή ανάπτυξη και βελτιώνουν την ποιότητα.
Έλλειψη Βορίου
Ανεπαρκές βόριο οδηγεί στο “Κούφιο Κέντρο” – κοιλότητα στο κέντρο του κονδύλου χωρίς εξωτερικά συμπτώματα. Καλό είναι να παρακολουθούνται τα επίπεδα βορίου, ιδίως κατά τις κρίσιμες φάσεις. Ταχεία ανάπτυξη κονδύλων (π.χ. σε χαμηλή πυκνότητα φυτών) μπορεί επίσης να προκαλέσει το φαινόμενο.
Σχετικά άρθρα:
Πληροφορίες σχετικά με τη διαφυλλική λίπανση
Έλλειψη θρεπτικών στοιχείων στα φυτά
